ଓଡ଼ିଶାରେ ପାଳିତ ହେଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପର୍ବପର୍ବାଣି ମଧ୍ୟରେ ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଅନ୍ୟତମ । ଫାଲ୍ଗୁନ ମାସର ପୂର୍ଣ୍ଣିମାକୁ ଫାଲ୍ଗୁନ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ବା ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଋତୁରାଜ ବସନ୍ତର ମଧୁର କ୍ଷଣରେ ପାଳିତ ହେଉଥିବା ଏହି ପର୍ବଟି ସମସ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭଲପାଇବା ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଏହି ପର୍ବଟି ହେଉଛି ପ୍ରେମ ଓ ସଦ୍ଭାବନାର ପର୍ବ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୋଳ ପର୍ବକୁ ନେଇ ଏକ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଯାଏ । କହିବାକୁ ଗଲେ ବସନ୍ତ ପଞ୍ଚମୀଠାରୁ ଅବିର ଉଡିବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ, ମାତ୍ର ଫାଲଗୁନ ଶୁକ୍ଳ ଦଶମୀ ତିଥି ବା ଫଗୁ ଦଶମୀଠାରୁ ବିଧିବଦ୍ଧ ଭାବେ ଦୋଳ ଓ ହୋଲି ପର୍ବ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ଏହିଦିନଠାରୁ ରାଧା - କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଯୁଗଳ ମୂର୍ତ୍ତି ବିମାନରେ ବସି ଘର ଘର ବୁଲି ଭୋଗ ଖାଇଥାନ୍ତି । ଠାକୁରଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦ୍ୱାରରେ ଅର୍ପିତ ଭୋଗକୁ ଦ୍ୱାରୀ ଭୋଗ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏହାପରେ ଦୋଳପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ଦିନ ସାଧାରଣତଃ ଠାକୁରଙ୍କୁ ଦୋଳ ମଣ୍ଡପକୁ ନିଆଯାଏ । ସେଠାରେ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରାଯିବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଠାକୁରମାନେ ଦୋଳି ଖେଳନ୍ତି ଓ ସେଠାରେ ତାଙ୍କୁ ଅବିର ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥାଏ । ସାରା ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ବା ଦୋଳଯାତ ବେଶ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଓଡିଶାର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହା ଏକ ସାମୁହିକ ଉତ୍ସବ ଭାବେ ପରିଣତ ହୋଇଛି, ଯାହାକୁ ମେଲଣ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଠାକୁରମାନେ